Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, μας έφερε δυστυχώς μακριά από τη φύση και το πράσινο. Στις μεγάλες, ανώνυμες πόλεις, οι άνθρωποι στοιβάζονται σε μικροσκοπικά διαμερίσματα για να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα τετραγωνικά κατοικήσιμου χώρου. Έτσι οι μεγάλες αυλές, τα δέντρα, τα πάρκα, οι κήποι, έγιναν θυσία στους ψηλούς οικοδομικούς συντελεστές.
Ο άνθρωπος όμως ζητά τη φύση, είναι κι αυτός μέρος της και κατ’ επέκταση δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτή. Έτσι προσπαθεί να την βρει ξανά, αναδημιουργώντας και εγκλωβίζοντας στοιχεία της στα διαθέσιμα τετραγωνικά που του αναλογούν, στον κήπο, στο μπαλκόνι, στο εξοχικό, για να μπορέσει να επικοινωνήσει ξανά μαζί της.
Η τοπιοτέχνηση μας βοηθά να κάνουμε τον «εγκλωβισμό» αυτό με τέτοιο τρόπο, ώστε να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, μιμούμενοι στην πράξη την ελεύθερη φύση για το χώρο που διαθέτουμε.
Ποια στοιχεία θα χρησιμοποιηθούν, σε ποιες ποσότητες, που και πως θα τοποθετηθούν; Ποια φυτά ταιριάζουν για την κάθε περίπτωση, για την κάθε περιοχή, για τον κάθε χώρο. Αυτή είναι εν ολίγοις η τοποιοτεχνηση, η οποία τα τελευταία χρόνια κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος.
Ο σχεδιασμός ενός κήπου, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Για να γίνει σωστά πρέπει ο μελετητής να γνωρίζει εκτός από τις ιδιότητες του κάθε φυτού ξεχωριστά και τις ιδιαίτερες ανάγκες και απαιτήσεις του κάθε ιδιοκτήτη καθώς και τις κλιματολογικές συνθήκες του τόπου στον οποίο θα γίνει η μελέτη.
Παρ’ όλα αυτά όμως, μπορούμε να πούμε ότι για την κατασκευή ενός κήπου, υπάρχουν βασικές αρχές λειτουργικού σχεδιασμού, που εφαρμόζονται σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις διαμόρφωσης τοπίου.
Όταν ξεκινάμε τη μελέτη της αρχιτεκτονικής τοπίου και το σχεδιασμό του κήπου κινούμαστε συνήθως σε τρεις άξονες:
1) το τεμάχιο (τοπογραφία, υψόμετρο, βλάστηση, κλίμα, έδαφος, νερό)
2) το περιβάλλον (σχήμα τεμαχίου, προσανατολισμός, θέα, γειτονικά κτίσματα, σχέδιο οικίας)
3) ο άνθρωπος (ειδικές επιθυμίες ή ανάγκες των ενοίκων, πχ παιδιά, τρόπος ζωής, συνήθειες οικογένειας, ενδεχόμενες αλλεργίες και το κόστος)
Για να κάνουμε ένα επιτυχημένο σχέδιο κήπου, πρέπει να εξασφαλίζουμε την ενότητα στη σχέση σπιτιού-κήπου, τη λειτουργικότητα στη σχέση των διαφόρων χώρων με τις ανάγκες των ιδιοκτητών, την αισθητική του σχεδίου και την ορθή σχέση κλιμακωτής αναλογίας στα διάφορα στοιχεία του κήπου.
Ο μελετητής λοιπόν, αφού καταλήξει στο είδος του εδάφους που διαθέτει, την ποιότητα του νερού της περιοχής, θα βρει ποια φυτά είναι κατάλληλα για το συγκεκριμένο χώρο. Δεν μπορούμε για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσουμε δασικά φυτά σε μια παραθαλάσσια περιοχή ή ορισμένα λουλούδια και δέντρα που χρειάζονται ένα συγκεκριμένο υψόμετρο να τα τοποθετούμε σε χαμηλές περιοχές. Θα μελετήσει τον άνεμο, από που φυσά συνήθως ο αέρας στην περιοχή για να ξέρει ενδεχομένως που θα τοποθετήσει φυσικούς η τεχνητούς ανεμοθραυστες ( πχ δεντροστοιχίες ή ξύλινους φράκτες). Θα δει τα γειτονικά κτίρια, για να ξέρει πως θα χρησιμοποιήσει τα κατάλληλα φυτά, ώστε να κρύψει κάποια σημεία που δεν θέλει να είναι ορατά από ή προς το σπίτι. Θα ανακαλύψει την ωραία θέα, ώστε να μην την κρύψει με ψηλά στοιχεία του κήπου και αντίστροφα θα καλύψει με ψηλά στοιχεία κάτι που δεν ειναι ομορφο (πχ ένα υποσταθμό, μια αλάνα που έγινε χώρος αχρήστων αντικειμένων κλπ).
Αν στο χώρο υπάρχει πισίνα, θα φροντίσει ώστε γύρω από αυτήν να τοποθετηθούν τα κατάλληλα φυτά, ώστε να μην γεμίζουν την πισίνα με φύλλα και να δημιουργούν πρόβλημα στα φίλτρα.
Για ένα λειτουργικό σχεδιασμό, πρέπει να δούμε πως κινούνται οι άνθρωποι και να βοηθήσουμε την κίνηση τους αυτή, δηλαδή, ο κήπος κοντά στην κουζίνα χρησιμοποιείται συνήθως για τα καλοκαιρινά γεύματα, ο κήπος έξω από το καθιστικό για χαλάρωση και παιχνίδι των παιδιών, ο κήπος κοντά στην πισίνα για ηλιοθεραπεία κλπ. Σ’ αυτό βοηθά πολύ η καλή συνεργασία με τον ιδιοκτήτη, ο οποίος τελικά θα δώσει τις γραμμές στις οποίες θα κινηθεί ο μελετητής.
Χρησιμοποιούμε συνήθως στην τοπιοτεχνηση ένα «θέμα» για τον κήπο μας και κρατιόμαστε από αυτό. Μπορούμε να καθορίσουμε ένα σημείο αναφοράς του κήπου, σε σχέση του οποίου θα υπάρχουν όλα τα άλλα. Μπορεί να είναι για παράδειγμα ένα μεγάλο, εντυπωσιακό δέντρο, μια λιμνούλα με νούφαρα, μια πισίνα, ένα σιντριβάνι, ένα περίτεχνο μπονσάι, ένα πηγάδι, ένα κιόσκι, κλπ.
Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι για καλύτερα και πιο φυσικά αποτελέσματα χρειαζόμαστε κίνηση στον κήπο, έτσι καλύτερα να αποφεύγουμε τις απόλυτα γεωμετρικές, ευθείες γραμμές, που προκαλούν στασιμότητα και φαίνονται κουραστικές.
Γενικά μπορούμε να παίξουμε με τα χρώματα, τα σχήματα, τα μεγέθη, τους όγκους, ακόμα και τις μυρωδιές. Όλα επιτρέπονται, φτάνει να τηρούνται οι βασικοί κανόνες.
Καλό είναι να επιλέγουμε φυτά από διάφορες κατηγορίες, για να χαιρόμαστε τον κήπο μας όλες τις εποχές του χρόνου. Ας μη ξεχνάμε ότι ο κήπος, ιδιαίτερα στον τόπο μας, είναι η προέκταση και η συνέχεια της ζωής του σπιτιού.
